تاریخچه بازی به صورت کلی
بازی به‌عنوان یکی از مفاهیمی شناخته می‌شود که در گذر زمان همواره در بین انسان‌ها وجود داشته است. اما نکته قابل توجه این است که شکل و رنگ بازی‌ها در طول تاریخ تغییرات زیادی را به خود دیده است.
دلایل زیادی باعث از بین رفتن و فراموشی بازی های فکری شدند.
اولین مورد میتوان به زمان اشاره کرد که با گذشت زمان باعث فراموشی و از بین رفتن برخی از بازی ها شدند.
یک سری از بازی ها مختص به مناطق جغرافیایی به خصوص و یا به اصطلاح محلی تلقی میشوند به همین دلیل نتوانستند جای پای خود را در تاریخ باز کنند و فراموش شدند.
ترکیب بازی و فناوری‌های دیجیتال کار را به جایی رسانده است که به‌صورت روزانه ابزارهای سرگرمی متنوعی در بازار عرضه میشوند . همچنین صنعت گیم به‌سرعت در حال پیشرفت است و تغییر و تحولات زیادی را تجربه می‌کند. بر این اساس یک سری از بازی ها فراموش شدند.
تعریف بازی فکری یا برد گیم به صورت کلی :
بردگیم‌ها یا بازی‌های تخته‌ای از جمله بازی‌های رومیزی هستند که معمولاً از یک صفحه و تعدادی مهره بازی تشکیل میشوند.
بردگیم‌ها دارای داستان مشخصی هستند و بازیکنان باید در مسیر این اهداف درروند بازی پیش روی کنند.
گروه‌های سنی مختلف به‌راحتی می‌توانند از بردگیم‌ها استفاده کنند.
قوانین این بازی‌ها معمولاً مشخص است و باید در یک چارچوب معینی در آن بازی کرد.
تاریخچه بازی های فکری :
وقتی صحبت از تاریخچه یک بازی می‌شود، به‌صورت ناخودآگاه ذهن انسان بیشتر از محدوده‌ی چند قرن عقب‌تر را واکاوی نمی‌کند. اما درباره تاریخچه بردگیم باید سوار بر ماشین زمان به هزاران سال قبل بازگردیم. بله؛ به‌تازگی آثاری از نوعی تاس‌های قدیمی در کشور ترکیه پیدا شده است که به گفته باستان‌شناسان قدمت آن به حدود ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. تاس به‌عنوان یک جزء جدایی‌ناپذیر از بازی‌های رومیزی به شمار می‌رود که از همان ابتدا نقش پررنگی را در بردگیم‌ها داشته است.
البته تاس‌ها در ابتدا به شکل امروزی نبودند. درگذشته تعدادی چوب در ابعاد یکسانی آماده می‌شد و سپس یک طرف آنها را رنگ‌آمیزی می‌کردند. فرض کنید شش قطعه چوب در اختیار دارید که یک طرف آنها رنگ متفاوتی از طرف دیگر دارد. به طور هم‌زمان این شش چوب را به هوا می‌انداختند. در برخورد با زمین تعداد چوب‌هایی که طرف رنگ شده آنها بالا بود را به‌عنوان عدد تاس به‌حساب می‌آوردند.
اما جالب است بدانید که خیلی زود با تراش دادن سنگ‌ها، عاج و استخوان حیوانات، تاس‌هایی مشابه نمونه‌های امروزی ساخته شد و پس از آن دیگر تاس‌های جدید بودند که صفحه جدیدی را در دفتر تاریخچه بردگیم رقم زدند.
تاریخچه بازی در مصر باستان :
ورود بازی‌های رومیزی به دربار باعث شد آنها تاریخچه‌ی مکتوب پیدا کنند. بررسی اسناد تاریخی نشان می‌دهد که فراعنه مصر در بین امپراطوری‌های بزرگ تاریخی از بردگیم‌ها به‌عنوان سرگرمی استفاده می‌کردند. البته با توجه به رواج عقاید خرافی در بین مصریان باستان این‌گونه بازی‌ها توسط پادشاهان به‌عنوان نماد توجه یا بی‌توجهی خدایان به افراد حاضر در بازی‌ها تلقی می‌شد. حتی در هنگام مومیایی کردن بسیاری از فراعنه نمونه‌هایی از بردگیم‌ها در کنار قبر آنها نیز دفن شده است. این کار به‌خاطر اقبال خدایان به فرمانروای فقید صورت می‌گرفت. به هر ترتیب تاریخ مصر باستان نشان می‌دهد که در بیش از ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، تاریخچه بردگیم با دربار پادشاهی فراعنه گره خورده است.
همه گیر شدن بازی های فکری :
درگذشته وقتی پادشاهان به چیزی اقبال نشان می‌دادند، بلافاصله اشراف و ثروتمندان نیز به جهت عرض ارادت به ساحت پادشاهان علاقه خود را نسبت به آن چیز اعلام می‌کردند. در تاریخ مصر باستان دو بازی بردگیم با نام‌ها سِنت (Senet) و مِهَن وجود دارد که البته اثری از قوانین حاکم بر این بازی‌های در دسترس نیست. این دو بازی پس از رواج در بین اشراف مصر، بین طبقات فرودست جامعه نیز محبوب شد. البته بردگیم‌ها همان‌طور که از عقاید خرافی پادشاهان در امان نماندند، در بدنه جامعه نیز رنگ و لعاب اعتقادی و مذهبی پیدا کردند.
اولین اسناد پیدا شده به عنوان بازی فکری :
اما اولین بردگیم که حتی قوانین مرتبط با آن نیز شناسایی شده است، مربوط به بازی سلطنتی اور (The Royal Game of Ur) است که نمونه‌های مشابهی از آن در عراق، مصر باستان و هندوستان پیدا شده است. این بازی بی‌شباهت به تخته‌نرد نیست و برخی از باستان‌شناسان معتقد هستند که به‌نوعی بازی قدیمی تخته نرد نیز از روی آن ساخته شده است. مطابق تخمینی که از سوی باستان‌شناسان زده شده است، بازی سلطنتی اور مربوط به حدود ۲۶۰۰ سال قبل از میلاد است؛ بنابراین میتوان به‌نوعی تاریخچه بردگیم را به‌صورت رسمی از ۲۶۰۰ سال قبل از میلاد تخمین زد.
معرفی تعدادی از برد گیم های قدیمی :
1.بازی تافل (tafl)
در بین بردگیم‌های قدیمی، شاید تافل شبیه‌ترین بازی به شطرنج امروزی باشد. این بازی به دست وایکینگ‌ها در اروپا ابداع شده است. مشابه شطرنج، مهره‌های این بازی به دو دسته سیاه و سفید تقسیم میشوند. در مهره‌های سفید یک شاه و تعدادی سرباز وجود دارد. مهره‌های مشکی رنگ نیز صرفاً سرباز هستند. بازیکنی که مهره‌های سفید را انتخاب می‌کند، باید شاه را که در مرکز صفحه بازی قرار دارد، به گوشه‌ها منتقل کند. بازیکنی هم که مهره‌های مشکی را انتخاب می‌کند، باید تلاش کند تا قبل از رسیدن شاه به گوشه‌ها، او را دستگیر کند.
2. بازی وایکونتاپالی (Vaikuntapaali)
هندی‌ها در قرن ۱۶ میلادی با ابداع بازی وایکونتاپالی برگ زرینی را در دفتر تاریخچه بردگیم رقم زدند. این بازی همان چیزی است که در ایران تحت عنوان مار و پله شناخته می‌شود. بازی جذابی که احتمالاً شمایی که در حال خواندن این مقاله هستید، آن را تجربه کرده‌اید. این بازی در هند برای آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان و نوجوانان مورد استفاده قرار می‌گرفت.
3. بازی موریس نه نفره (Nine Men’s Morris)
بدون شک یکی از خاطره‌انگیزترین بازی‌ها در تاریخچه بردگیم، موریس نه نفره است. ردپای این بازی به بیش از ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد. اگر کنجکاو شده‌اید که این بازی چیست، باید بگوییم که همان چیزی است که ما امروز به نام «دوز» می‌شناسیم
4. بازی‌های دومینو و بازی کاشی|Tiles & Dominoes
نمونه‌هایی از بازی کاشی در چین وجود دارد که بیش از 2900 سال قدمت دارند. بازی دومینو 1000 سال بعد در زمان سلسله سونگ ظهور کردند. با این حال تخمین زده می‌شود که انواع چالش دومینو در غرب در قرن هجدهم میلادی رواج یافت.
معروف‌ترین بازی کاشی بازی ماهجونگ قدیمی Mahjong است. این محبوب‌ترین بازی کاشی جهان منشأ چینی دارد که تا قرن نوزدهم هیچ‌گاه وارد بازارهای جهانی نشد.
بازی‌های دومینو و کاشی بازی از اولین بردگیم‌های تاریخ شرق آسیا بود که شانس و تقدیر نقش مهمی در آن نداشت. در واقع قدرت تحلیل و تفکر در این نوع بازی‌های تخته‌ای حرف اول را می‌زد. دومینو بازی جدید نقش بازی‌های رومیزی در تاریخ را بیش‌ازقبل برای نسل‌های بعد پررنگ کرد.
کلام پایانی
به صورت کلی بازی های فکری یا به اصطلاح برد گیم ها دسته بازی هایی هستند که به مرور جای خود را در جوامع مختلف پیدا کردند و محبوب شدند.
جوری که امروزه تبدیل به ابزاری شده است که در موضوعات مختلف مانند مباحث آموزشی ، روانشناسی کودک و بزرگسال ، ارتقای ویژگی های فردی و شاید از همه مهمتر سپری کردن لحظاتی در کنار خانواده و دوستان باشد.