اصطلاح یورو-گیم (Euro-Game) یا بازی اروپایی، یکی از اصطلاحاتی است که در جوامع بُرد-گیمی بسیار محبوب و معروف است؛ حالا بیایید نگاهی بندازیم و ببینیم دقیقاً به چه بازی‌هایی یورو گیم گفته میشود.
یوروگیم‌های امروزی در اوایل دهه‌ی 60 میلادی در آلمان پیدا شدند (و به همین دلیل، به یوروگیم‌ها، جرمن-گیم یا بازی آلمانی هم گفته میشود) و مهم‌ترین و اساسی‌ترین تفاوت‌شان با بازی‌های آمریکایی (Ameri-Games یا به عبارت دقیق‌تر American-Style Board-Games) این بود که بازیکن‌های یوروگیم‌ها، مستقیماً با هم درگیر نمی‌شدند و هر بازیکن طبق استراتژی و برنامه خود در بازی پیشرفت میکند و اگر هم تأثیری بر بازی دیگران داشت، غیر-مستقیم بود؛ مثلاً بازیکن‌ها مجبور نبودند برای بیرون کردن هم از یه منطقه، با همدیگر بجنگند!
این قضیه رو به شکلی تحلیل می‌کنند که آلمان بعد از جنگ جهانی دوّم، بیش‌تر به تولید و آفرینش تمایل داشت تا به جنگ و ویرانی (به بقیه‌ی ویژگی‌های یورو-گیم‌ها بعداً اشاره می‌کنیم)! سبک آلمانی (German Style) خیلی زود به کشورهای دیگر اروپایی هم نفوذ کرد و کشورهایی مثل فرانسه، هلند، سوئد و… هم شروع به تولید بازی‌هایی با مشخّصات بازی‌های آلمانی کردند.
یکی از اوّلین بازی‌هایی که معمولاً از آن به عنوان پدرجد یوروگیم‌های امروزی نام می‌برند ، بازی Acquire بود که در سال 1964 تولید و ارائه شد. این بازی رو سید ساکسون -که اتّفاقاً آمریکایی بود!- طرّاحی کرده بود و موضوع بازی هم ساخت و گسترش هتل‌های زنجیره‌ای تراز اوّل و کسب درآمد بیش‌تر بود. در دهه‌های 70 و 80 میلادی، یورو-گیم‌ها افزایش چشمگیری داشتند و خیلی از کشورهای اروپایی به تولید و ساخت آن‌ها مشغول شدند ولی بدون تردید، نقطه‌ی عطف یورو گیم‌ها، سال 1995 و خلق کاتان بود.
بازی acuire بازی کاتان
به چه بازی‌هایی یوروگیم میگویند؟ ( ویژگی اصلی یورو گیم ها )
همان‌طور که قبلا اشاره شد ، اوّلین و بنیادی‌‌ترین تفاوت یورو-گیم‌ها با امریکن-گیم‌ها، این بوده و هست که یورو-گیم‌ها به جای جنگ و درگیری مستقیم، بیش‌تر بر روی جمع‌آوری منابع و مصالح، افزایش تولید و گسترش اقتصادی تأکید داشتند ؛ در برخی از بازی‌های اروپایی، بازیکن به قدری روی بازی خودش و استراتژی خودش تمرکز میکند که اصلاً فرصت نمی‌کند عملیات بازیکن های دیگر را بررسی کند -چه برسد به درگیری مُستقیم!
پیداست که همه‌ی یورو گیم‌ها لزوماً در اروپا و به دست طرّاح‌ها و تولیدکننده‌های اروپایی تولید نمی‌شوند ولی همه بازی ها ویژگی‌های سبکی و مشخّصات سیستماتیکی دارند که از آن ها یک ژانر یا بهتر است بگوییم یه گونه‌ی کاملاً مستقل، جذّاب و پُرطرفدار می‌سازد:
1) در یوروگیم‌ها، تلاش‌های اقتصادی، عمران، راه‌سازی و پیشرفت در تولید و افزایش سرمایه، جایگزین درگیری‌های مستقیم، جنگ و کشورگشایی میشود و در حقیقت، رقابت، جای مبارزه را می‌گیرد.
2) در یوروگیم‌ها، عموماً نقش تفکّر استراتژیک و برنامه‌ریزی بلندمدّت (و مهارت در بازی) خیلی بیش‌تر است تا شانس و اقبال! معمولاً بلافاصله بعد از هر اتّفاق اصطلاحاً شانسی (مثل پرتاب تاس)، بازیکن درگیر یه تصمیم‌گیری استراتژیک (بر اساس همون اتّفاق شانسی) میشود که همین تصمیم‌گیری، تأثیر اون اتّفاق رو کم‌رنگ می‌کنه!
3) یکی دیگر از ویژگی‌های یوروگیم‌ها، تنوّع مکانیزم‌هاست؛ طرّاح‌های یورو-گیم‌ها تلاش می‌کنند مکانیزم‌هایی را به کار بگیرند که با تم بازی‌ها تناسب و هم‌خوانی داشته باشد (یورو-گیم‌ها تم‌های مشخّصی دارن… مثل خرید و فروش و تجارت در روم باستان یا ساخت‌وساز و اکتشاف در فضا!)… مکانیزم‌های جدید زیادی در این بازی‌ها به کار گرفته شدند و از مکانیزم‌های تکراری مثل پرتاب تاس، حرکت و زدن مهره‌ی حریف یا مثلاً بردن تریک (Trick-Taking: مکانیزمِ بازی شدنِ چند کارت -معمولاً نفری یک کارت- در هر دست و رسیدنِ همه‌ی کارت‌ها به بازیکنی که کارتی رو بازی کرده که طبق قوانین بازی، از بقیه سره!)، تا حدّ ممکن، پرهیز شد… استوارت وودز (Stewart Woods) در کتاب بازی‌های اروپایی (Euro-Games)، این 6تا مکانیزم رو به‌عنوان مکانیزم‌های رایج یورو-گیم‌ها معرّفی میکند:
الف) چیدمان یا جای‌گذاری کاشی (Tile Placement)
بازی کارکاسون (Carcassonne) یکی از محبوب‌ترین بازی‌های یوروگیم است که در سال 2000 توسط «کلاوس-یورگ ردی» طراحی شده است. این بازی در آن زمان جوایز مختلفی را کسب کرد و از آن زمان تا کنون به عنوان یکی از بهترین و محبوب‌ترین بازی‌های رومیزی شناخته میشود.
ب) حراج / مزایده (Auction / Bidding)
بازی چاینا تاون (Chinatown) یک بازی استراتژیک و تجارت محور است که توسط آندریاس سبه طراحی شده و در سال 2000 منتشر شده است. این بازی در دنیای تجارت و ساخت و ساز در منطقه چاینا تاون نیویورک جریان دارد. بازیکنان در این بازی به رقابت برای خرید و فروش ملک، راه‌اندازی کسب‌وکار و کسب بیشترین سود می‌پردازند.
ج) معامله / مذاکره (Trading / Negotiation)
بازی فکری "High Society" که طراحی آن توسط رینر کنیزیا (Reiner Knizia) انجام شده، یک بازی استراتژیک و جذاب است که در آن بازیکنان به رقابت برای خرید کالاهای لوکس و باارزش می‌پردازند. این بازی به‌طور کلی در دنیای اشرافی و به‌منظور کسب ثروت و جایگاه اجتماعی بالاتر ساخته شده است.
د) جمع‌آوری مجموعه (Set Collection)
بازی "وینگسپن" (Wingspan) یک بازی فکری استراتژیک و کارتی است که توسط الیزابت هارگریو (Elizabeth Hargrave) طراحی شده و در سال 2019 توسط استودیوی Stonemaier Games منتشر شد. این بازی از زمان انتشارش توانسته توجه بسیاری از علاقه‌مندان به بازی‌های رومیزی را جلب کند و جوایز زیادی را کسب کند، از جمله جایزه "بازی سال 2019" در جوایز Origins Awards.
ه) کنترل منطقه (Area Control)
بازی فکری Red Planet طراحی شده توسط برونو فایدوتی (Bruno Faidutti) و برونو کاتالا (Bruno Cathala) یک بازی استراتژیک جذاب و رقابتی است که در آن بازیکنان در نقش مأموران فضایی قرار می‌گیرند و برای اکتشاف و استعمار سیاره مریخ رقابت می‌کنند. این بازی شامل استراتژی‌های پیچیده، تعامل میان بازیکنان و مدیریت منابع است و در آن، بازیکنان باید تصمیمات مهمی در مورد منابع، پروژه‌ها و رقابت با دیگران بگیرند.
و) جای‌گذاری آدمک یا گماشتن کارگر (Worker Placement)
بازی فکری "Brass of Birmingham" که به زبان فارسی به آن "برس بیرمنگهام" گفته میشود، یک بازی استراتژیک و جذاب است که در آن بازیکنان باید به رقابت برای ساخت پایگاه‌های خود در یک دنیای خیالی و فانتزی بپردازند. این بازی در دنیای خیالی "بیرمنگهام" که محیطی آمیخته از فانتزی و واقعیت دارد، جریان دارد.
با توجه به اینکه این بازی به‌طور مستقیم در دسترس عموم نیست و به عنوان یک بازی خاص و در محیط‌های محدود به عرضه در آمده، اطلاعات محدودی در دسترس است. اما این نوع بازی‌های استراتژیک معمولاً شامل عناصر مختلفی همچون رقابت برای منابع، مدیریت پایگاه‌ها و توسعه‌های مختلف هستند.
به این مکانیزم‌ها میشود مکانیزم‌هایی مثل راه‌سازی (Route Building)، صفحه‌ی چند-چیدمانی (Modular Board) یا آماده‌سازی متغیّر (Variable Set-Up) و چند مکانیزم دیگر را هم اضافه کرد.
4) در یوروگیم‌ها معمولاً خبری از حذف بازیکن‌ها نیست؛ یعنی اینکه همه‌ی بازیکن‌ها تا آخر در جریان بازی باقی می‌مانند و احتمالاً شانس پیروزی هم دارند.
5) یوروگیم‌ها آغازگر رویکرد نوشته شدن نام طرّاح بازی (به‌عنوان خالق و پدیدآورنده‌ی بازی) بر روی جعبه بودن و به همین دلیل، آن ها را رو با نام بازی‌های طرّاح (Designer-Games) هم می‌شناسند.
6) نقش تصویرسازی، طرّاحی هنری و کیفیت قطعات در یوروگیم‌ها بسیار پررنگ است و در یورو گیم ها معمولاً قطعات چوبی خیلی بیش‌تری دیده میشود تا قطعات پلاستیکی یا فلزّی.
7) در یوروگیم‌ها، معمولاً روش‌های زیاد و متفاوتی برای کسب امتیاز و رسیدن به پیروزی وجود دارد و معمولاً در پایان بازی، هیچ‌کدوم از بازیکن‌ها -حتی بازیکن‌های ضعیف‌تر- دست‌خالی باقی نمیمانند و هرکس به اندازه ی تلاشی که کرده است ، امتیازاتی کسب میکند.
از تعداد بی‌شمار این بازی‌ها میشود به بازی‌هایی مثل کاتان، پورتو ریکو، پنج قبیله، کونکوردیا، دجله و فرات (Tigris and Euphrates)، عجایب هفت‌گانه، اگریکولا، کاورنا، استانبول، تراژان، تِرا میستیکا، اَلحَمرا، استون ایج، برَس، اِسکان در مرّیخ (Terraforming Mars)، و… و از بین طرّاح‌های مشهور یورو-گیم‌ها میشود به راینر کنیتسیا، مارتین والاس، مَک گِرتس، وولفگانگ کرامر، ویتال لاسِردا، برونو فدوتی، اشتفان فِلد، جِیمی استِگمایر، برونو کاتالا، آلن آر. مون، ولادا خواتیل، آنتوان باوزا، رودیگر دورن و… اشاره کرد.
در نهایت، یوروگیم‌ها با طراحی پیچیده، قوانین شفاف، و تأکید بر استراتژی و تعاملات اجتماعی، توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای در دنیای بازی‌های رومیزی پیدا کنند. این بازی‌ها نه تنها از نظر گیم‌پلی جذاب هستند، بلکه تجربه‌ای لذت‌بخش و چالش‌برانگیز برای بازیکنان ایجاد می‌کنند.